کار دانشجویی در آلمان: شرایط کار پاره وقت در حین تحصیل
اگر برای تحصیل در آلمان به فکر کار دانشجویی در آلمان هستید پیشنهاد میکنم پیش از اپلای و پذیرش این مطلب را مطالعه کنید.
تحصیل و انجام کار دانشجویی در آلمان، کشوری که به نوآوری در زمینه‌هایی نظیر ماشین‌های خودکار و مهندسی شهرت دارد و دارای یکی از کمترین نرخ‌های بیکاری در اروپا است، مطمئنا گزینه جذابی برای بسیاری از دانشجویان خارجی در این کشور خواهد بود. کسب درآمد از طریق کار دانشجویی در آلمان، سبک زندگی و به قول معروف لایف استایل تعداد بی‌شماری از دانشجویان دانشگاه‌های آلمان است. براساس جدیدترین آمار وب‌سایت Deutsche Studentenwerke، قریب به دو سوم دانشجویان به کار دانشجویی در آلمان مشغول هستند.
داشتن کار دانشجویی در آلمان، خصوصا برای دانشجویان خارجی، ضرورتی مهم برای امرار معاش محسوب می‌شود. اگرچه لازم به ذکر است که برای دانشجویانی با ملیت‌های به غیر از کشورهای حوزه شینگن (EU و یا EEA)، محدودیت کاری وجود دارد. در ادامه قصد داریم به آنالیز جزییات کار دانشجویی در آلمان و توضیح شرایط آن بپردازیم، پس با ما همراه باشید. همچنین پیشنهاد می‌شود مطلب و راهنمای تحصیل در آلمان را حتما مطالعه بفرمایید.
شرایط کار کردن حین تحصیل در آلمان
بر طبق قوانین وضع شده از ماه آگوست سال ۲۰۱۲، آن دسته از دانشجویان بین‌المللی که تابعیت کشورهای حوزه EU و EEA را نداشته باشند تنها مجاز به انجام ۱۲۰ روز کار دانشجویی در آلمان به صورت تمام وقت و یا ۲۴۰ روز کار دانشجویی به صورت نیمه وقت در طول سال هستند. در بازه زمانی مشخص شده، کار دانشجویی در آلمان نیاز به کسب مجوز از مقامات ذیربط و آژانس کاریابی آلمان نخواهد داشت. البته باید خاطر نشان کنیم که دانشجویان بین‌المللی غیر اروپایی نمی‌توانند به صورت خویش‌فرما و یا آزاد مشغول به کار شوند.
چنانچه قصد دارید تا بیش از ۱۲۰ روز به صورت نیمه وقت یا ۲۴۰ روز به صورت تمام وقت به کار دانشجویی در آلمان مشغول شوید، ملزم به کسب مجوز از آژانس کاریابی (Agentur für Arbeit) و دپارتمان متقاضیان خارجی (Ausländerbehörde) خواهید بود. بنابر موقعیت بازار کار و نرخ بیکاری نسبتا بالا در برخی از مناطق آلمان، حتی با وجود دریافت مجوز، با شانس کمی برای انجام کار دانشجویی در آلمان برای بیش از ۱۲۰ روز در سال مواجه خواهید داشت. البته چنانچه دارای شغل آکادمیک و دانشگاهی باشید، می‌توانید با مطلع ساختن دپارتمان متقاضیان خارجی، مادامی که تحصیل‌تان تحت شعاع کارتان قرار نگیرد، به صورت نامحدود به کار دانشجویی در آلمان بپردازید.
لازم به ذکر است که از لحاظ بازار کار و موقعیت‌های شغلی، دانشجویان خارجی با تابعیت کشورهای حوزه شینگن و اروپا دارای شرایطی یکسان با دانشجویان آلمانی هستند، اما برای دانشجویان خارجی کشورهای دیگر که متقاضی کار دانشجویی در آلمان می‌باشند، این موضوع کاملا فرق می‌کند! به عنوان مثال، یک موقعیت کاری موقت بدون حقوق مثل کارآموزی برای این دسته از دانشجویان خارجی در آلمان به عنوان یک کار نرمال محسوب شده و از ۱۲۰ روز فول تایم تعیین شده کار دانشجویی در آلمان کسر خواهد شد.
برای مثال چنانچه از قبل، ۱۲۰ روز کار دانشجویی در آلمان خود را پر کرده باشید، میبایست برای انجام یک کار موقت به عنوان کارآموز، نسبت به کسب مجوز از دپارتمان متقاضیان خارجی (Ausländerbehörde) و آژانس کاریابی ( Agentur für Arbeit) اقدام کنید. تنها در صورتی که کارآموزی شما اجباری بوده و بخشی از وظایف تحصیلی شما به حساب بیاید، دیگر ملزم به کسب مجوز نخواهید بود.
متوسط درآمد کار دانشجویی در آلمان
براساس آمار اعلام شده توسط کشور آلمان در سال ۲۰۱۵، حداقل درآمد هر فرد در این کشور، ساعتی ۸٫۸۴ یورو می‌باشد. اما این میزان به نسبت شهرهای بزرگی نظیر مونیخ و هامبورگ و کارهای تخصصی نظیر دستیار علمی ( استادیار)، دستیار تولید و کارهای خدماتی، به طور معمول بالاتر است. در کشور آلمان انواع وظایف و مشارکت‌های اجتماعی از جمله مالیات و بیمه، نسبت به حقوق ماهیانه فرد، مستقیما از درآمد وی کسر می‌گردد. چنانچه فرد دارای یک کار دانشجویی در آلمان با متوسط درآمد ماهانه ۴۵۰ یورو در ماه (۴۸۰ دلار) باشد به اصطلاح mini job تلقی شده و ملزم به پرداخت مالیات نمی‌گردد.
به جز کارهای Mini-job که عمدتا جزو کارهای دانشجویی در آلمان محسوب می‌شوند، افراد مشغول به کار در کشور آلمان نیازمند دریافت شماره مالیات بر درآمد و کارت income tax خواهند بود. این شماره از طریق اداره شهروندان محل زندگی فرد قابل دستیابی است. همچنین چنانچه میزان درآمد شما کمتر از مبلغ ۸٫۳۵۴ یورو در سال باشد، با ارسال فرم بازگشت مالیات بر درآمد، در پایان سال مالیات پرداختی به شما عودت داده خواهد شد.
به غیر از موارد ذکر شده در بالا، تمامی افراد شاغل به صورت تمام وقت و نیمه وقت در کشور آلمان ملزم به شرکت در طرح بیمه و حقوق بازنشستگی و پرداخت ۹٫۴۵ درصد از حقوق ماهانه خود هستند. با توجه به میزان درآمد کار دانشجویی در آلمان، درصد مقرر شده بالطبع برای دانشجویان کمتر است. به گونه‌ای که با درآمد دانشجویی ماهانه تا ۴۵۰ یورو، شما ملزم به شرکت در این طرح نمی‌باشید.
اما چنانچه دارای کار دانشجویی در آلمان با میزان درآمد ۴۵۰ تا ۸۵۰ یورو در ماه و یا بیش از ۲۰ ساعت کار در هفته باشید، ملزم به شرکت در این طرح و پرداخت درصد کمتری از حقوق خود خواهید بود. در عین حال، افراد دارای کار دانشجویی در آلمان با متوسط درآمد ماهانه بالای ۸۵۰ یورو، ملزم به پرداخت درصد کامل بیمه، یعنی ۹٫۴۵% هستند.
شغل‌های دانشجویی در آلمان
در شهرهای مختلف آلمان، اغلب آژانس‌های کاریابی منطقه‌ای، فرصت‌های متعدد کار دانشجویی در آلمان را برای متقاضیان فراهم می‌کنند. در شهرهای بزرگ دانشگاهی نظیر برلین، بخش خدمات دانشجویی (Studentenwerk ) و یا حتی خود دانشجویان اقدام به برپایی آژانس‌های کاریابی می‌کنند. فرصت‌های کاری اغلب در تابلو اعلانات دانشگاه‌های آلمان و روزنامه‌های محلی نمایش داده می‌شود و وب سایت اکثر دانشگاه‌ها و خدمات دانشجویی آنها دارای بازار کار مناسبی برای ارائه کار دانشجویی در آلمان هستند.
دستیار علمی و کارهای آکادمیک (Academic assistants)
برخی از دانشجویان با عنوان مذکور به کار دانشجویی در آلمان می‌پردازند، این عنوان کاری شامل شغل‌هایی نظیر ناظر کتابخانه، هدایت و مشاوره تحصیلی و یا تحقیق در مورد مقالات علمی برای اساتید دانشگاه می‌شود و مکمل خوبی برای دوره تحصیلی و سابقه کاری فرد به حساب می‌آید. نکته: در دانشگاه‌های آلمان به پروژه‌های کوچکی که از طرف استاد و یا سوپروایزر دپارتمان تحصیلی به شما داده می‌شود تا ظرف مدت تعیین شده آن را کامل کرده و به پایان برسانید به اصطلاح HilfskraftWissenschaftler) HiWi) گفته می‌شود.
با انجام این دسته از کارها، عموما ۳۰ ساعت از وقت دانشجو در ماه گرفته خواهد شد و با تکمیل پروژه، مبلغ ۱۰ تا ۱۳ یورو به ازای هر ساعت به دانشجو تعلق می‌گیرد.
کارهای خارج از دانشگاه
کارهای معمول دانشجویی خارج از فضای دانشگاه یا همان off-campus شامل کارهایی نظیر خدمت‌کار رستوران، کار در نمایشگاه‌های تجاری، پرستار بچه و خدمات حمل و نقل می‌شود. در هر حال چنانچه مشغول یک کار دانشجویی در آلمان چه آکادمیک و چه کار خارج از فضای دانشگاه باشید، بالطبع شغل مرتبط با رشته تحصیلی شما، شغلی ایده‌آل برای شما خواهد بود و در آینده شغلی شما تاثیر بسزایی خواهد داشت.
نکته: می‌توان گفت که پوشش دادن کل هزینه‌های زندگی از طریق انجام کار دانشجویی در آلمان به هنگام تحصیل، تقریبا امری غیرممکن است. کارهای متعدد و مناسبی در بازار کار آلمان برای دانشجویان موجود نیست و در عین حال، کار بیش از حد موجب می‌شود تا دوره تحصیلی فرد به طول بیانجامد. به جای آن پیشنهاد می‌شود تا دانشجو در خلال تعطیلات و اوقات تنفس مشغول به کار شده و یا از طریق بورسیه تحصیلی و پشتیبانی مالی خانواده به تحصیل در آلمان بپردازد.
سطح زبان مورد نیاز برای کار در آلمان
همانطور که بیشتر در مقاله تحصیل در آلمان به موضوع سطح زبان مورد نیاز برای تحصیل در دانشگاه‌های آلمان اشاره کردیم، سطح B2 حداقل سطح زبان مورد نیاز برای تجصیل در کشور آلمان است. اما باید این موضوع را نیز در نظر داشته باشید که داشتن مهارت بالا در زبان آلمانی می‌تواند شانس شما را در کسب کار دانشجویی مناسب و مرتبط با رشته تحصیلی در آلمان بالا برده و به برقراری ارتباط موثر با کارفرما، مشتریان و موفقیت‌های بیشتر در کشور آلمان بیانجامد.
البته برخی از دانشجویان ایرانی با انتخاب دانشگاه انگلیسی زبان در آلمان، تحصیلات خود را به انگلیسی در این کشور آلمانی زبان ادامه می‌دهند، اما واقعیتی که خواه ناخواه باید با آن روبرو شوید اینست که برای انجام کار دانشجویی در آلمان و در آینده نزدیک ورود به بازار کار آلمان، میبایست حتما درک خوبی از زبان آلمانی برای ارتباط با سایر افراد جامعه داشته باشید.
مطلب مرتبط: لیست برترین دانشگاه‌های آلمان انگلیسی زبان
از همین رو دولت فدرال آلمان دوره‌های فنی و حرفه‌ای زبان را برای مهاجران و دانشجویان خارجی در نظر گرفته است. این دوره‌ها دارای دو نوع ماژول مقدماتی (Basic) و ویژه (Special) هستند که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم:
ماژول‌های مقدماتی برای آموزش مهارت‌های عمومی زبان آلمانی برای محیط کار در نظر گرفته شده است که شامل واژه ها و اصطلاحات روزمره، توانایی درک و نوشتن نامه‌های رسمی، اطلاعات عمومی درباره مصاحبات و قراردادهای کاری می‌شود و ماژول‌های اختصاصی به تعلیم، آموزش و گسترش واژگان تخصصی و جمله‌های مورد نیاز برای شغل مورد نظرتان می‌پردازد.
در صورتی که شغلی را اتخاذ نکرده باشید، شرکت در این دوره‌ها برای شما رایگان خواهد بود و چنانچه مشغول به کار دانشجویی در آلمان باشید می‌توانید با استفاده از خدمات اداره ( Agentur für Arbeit) با هزینه کمی در این دوره‌ها شرکت کنید. لازم به ذکر است که پیش نیاز شرکت در این ماژول‌ها دارا بودن حداقل سطح B1 از چارچوب کلی مرجع زبان اروپا (CEFRL) است.
در صورت تمایل می‌توانید با استفاده از مشاوره رایگان کارشناسان مجرب دپارتمان تحصیلی هولدینگ نیلگام، پس از اطمینان از احراز شرایط لازم برای ادامه تحصیل در کشور آلمان، با استفاده از خدمات مهاجرت تحصیلی گروه شرکت‌های نیلگام و پرداخت ۴ میلیون تومان، نسبت به اخذ پذیرش تحصیلی از یکی از برترین دانشگاه‌های آلمان و ویزای شینگن تحصیلی اقدام نمایید. مشاوره رایگان جهت تحصیل در آلمان۰۲۱-۷۵۲۳۷ همچنین چنانچه متقاضی دریافت فوری ویزای تحصیلی آلمان باشید و یا شرایط لازم و کافی نظیر گپ تحصیلی، سن، زبان و غیره برای اخذ پذیرش تحصیلی از یکی از دانشگاه‌های آلمان را نداشته باشید، می‌توانید از پکیج طلایی و ۵۰۰۰ یورویی پذیرش تحصیلی آلمان گروه شرکت‌های نیلگام استفاده کنید.
گروه شرکت‌های نیلگام با برخورداری از نمایندگی برترین دانشگاه‌های دولتی و خصوصی آلمان، راه شما را برای تحصیل در این کشور پیشرفته هموار خواهد کرد.
سوالات متداول
آیا امکان کار برای همراه دانشجو در آلمان وجود دارد؟
بله. بنابر قوانین کشور آلمان، همراه دانشجو (والدین و یا همسر فرد) با داشتن ویزای همراه، مادامی که دانشجو مشغول به تحصیل در یکی از دانشگاه‌های آلمان باشد اجازه کار تمام وقت در خاک این کشور را خواهد داشت و مجوز کار یا همان work permit وی سال به سال همراه با study permit دانشجو تمدید خواهد شد.
از چه طریقی می‌توان حین تحصیل در آلمان کار پیدا کرد؟
همانطور که پیش‌تر به این موضوع اشاره کردیم، شما می‌توانید در حین تحصیل به دو صورت آکادمیک و غیر آکادمیک به کار دانشجویی در آلمان بپردازید. از آنجایی که انجام کار دانشجویی یا به اصطلاح HiWi مستلزم متقاعدسازی استاد پروژه از داشتن توانایی برای انجام شغل مورد نظر است، پیچیدگی‌ها و سختی‌های خاص خود را دارد.
بدین جهت شما می‌توانید به انجام کارهای پاره وقت خارج از محیط دانشگاه بپردازید و یا با رجوع به کمپانی‌های بزرگی نظیر بوش، آئودی، فولکس واگن و کمپانی‌های مرتبط با رشته تحصیلی خود و استعلام کارهای دانشجویی موجود، به کار دانشجویی در آلمان مشغول شوید. شما همچنین می‌توانید از طریق وب‌سایت‌های ذیل، شغل دانشجویی مورد نظر خود را پیدا کنید:
آیا شرایط کار برای دانشجویان ایرانی در آلمان متفاوت است؟
خیر. بنابر قوانین کشور آلمان، دانشجویان با تابعیتی غیر اروپایی که شامل ایران نیز می‌شود قادر به کار در حین تحصیل برای ۱۲۰ روز در سال به صورت تمام وقت یا ۲۴۰ روز در سال به صورت پاره وقت هستند. با در نظر گرفتن رایگان بودن دانشگاه‌های دولتی و استقبال بی‌نظیر دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیل در کشور آلمان، یکی از موارد مهم و حائز اهمیت برای موفقیت در تحصیل و انجام کار دانشجویی در آلمان، داشتن شناخت و تسلط کافی زبان آلمانی است.
بدین خاطر پیشنهاد می‌شود تنها به داشتن مدرک زبان انگلیسی آیلتس و تافل اکتفا نکرده و پیش از اقدام برای اخذ پذیرش و ویزای تحصیلی آلمان نسبت به دریافت حداقل مدرک زبان آلمانی B1 یا B2 اقدام کنید. با توجه به زمان‌بر بودن پروسه دریافت ویزای تحصیلی از سفارت آلمان، می‌توانید نسبت به بهبود توانایی‌ها و مهارت‌های خود در زبان آلمانی در این فاصله زمانی همت بگمارید.
